مونته سوری چیست ؟ و چه فوایدی دارد؟
مونته سوری چیست ؟
مونته سوری نوعی رویکرد و روش جامع آموزشی در زمینه کلاسهای خلاقیت کودکان با قدمتی بیش از یک قرن است که مبنای کار با کودک را اصول حاکم بر رشد طبیعی و نیازهای فردی هر کودک قرار می دهد. آموزش کودکان به روش مونته سوری در بسیاری از کشورهای جهان متداول است. بافرزندم
خانم “ماریا مونته سوری” نخستین پزشک در ایتالیای قرن نوزدهم بود که با بکارگیری روش ” مشاهدۀ علمی “و پژوهش بر ساختارهای ذهنی – روانی کودکان در فرآیند رشد، رویکردی را پایه ریزی کرد که در آن “ذهن جاذب” کودکان 2.5 تا 6 سال از مناسب ترین محیط برای پرورش و شکوفایی بهره مند شود.
در محیط مونته سوری کودکان با دسترسی به مواد و ابزار کاربردی خاص، نخست از راه حواس و سپس با تفکر ، ویژگی های جهان پیرامون خود را تجربه و کشف می کنند و همزمان با در اختیار داشتن تجهیزات مناسب مهارت های علمی زندگی را تمرین کرده و از زندگی و یادگیری در خانۀ خود لذت میبرند.
دکتر ماریا مونته سوری معتقد است آموزش خلاقیت به کودکان بهتر است حتی الامکان از 2.5 سالگی شروع شود و به نیازهای کودکانه و حیاتی آنها در قالب انجام فعالیت هایی که زندگی طبیعی را به کودکان تداعی می کند توجه شود. در کلاس مونته سوری کودکان 2.5 تا 6 ساله در یک کلاس هستند و در کنار هم می آموزند. این امر به هم آموزی آنها کمک می کند و در ضمن کودکان می آموزند چگونه با دوستان بزرگتر و کوچکتر از خود رفتار کنند و روابط اجتماعی آنها را پیشرفت می دهد.
وسایل مونته سوری به گونه ای طراحی شده اند که هر فعالیت روند منطقی و منظمی را دنبال می کند و علاوه بر اینکه هر وسیله مفهومی معین را به کودک می آموزد اهداف غیر مستقیمی را نهفته دارد که پیش نیاز تمرینات پیشرفته تر است. در ضمن در بیشتر وسایل کنترل خطا وجود دارد تا خود کودک در آخر تمرین درست یا نادرست انجام دادن تمرین را بررسی کند.
تمامی وسایل در محیط کلاس مونته سوری در سایز کودک است و کودک قادر به انجام فعالیت هایی در همین جهت کلاس آموزش خلاقیت به کودکان است که بزرگترها همانند آنها را انجام میدهند.
محیط کلاس مونته سوری کاملا آرام است و کودکان می آموزند که باید به حقوق دیگران احترام بگذارند. ولی در عین حال هر کودکی می تواند آزادانه در کلاس به تکرار فعالیت مورد علاقه خود که قبلا آنرا آموخته مشغول شود. البته حدود آزادی کودک در کلاس را آموزگار باید معین کند.
نقش آموزگار در این روش آزاد گذاشتن هر کودک در آموختن است. در اصل در این روش آموزگار بیشتر جنبه یک مشاهده گر است تا چه از لحاظ علمی و چه از لحاظ نظری خصوصیات فردی هر کودک را مورد مطالعه قرار دهد و بطور غیر مستقیم او را هدایت کند. به زبان دیگر معلم مونته سوری باید بطور غیر مستقیم آتش و التهاب کودک برای آموختن را دامن زند.
در طول کلاس مونته سوری آموزگار نقش مهمی را بازی میکند. او نباید اصرار کند که کودک تمرینات را تکرار کند یا نباید کاری کند که کودک احساس کند که نمیفهمد یا تمرینات را اشتباه انجام داده. مربی زیاد مشاهده میکند چون فقط زمانی که مربی مشاهده میکند میتواند متوجه نقص های کودک شود و آن زمان است که میتواند او را راهنمایی کند.
فهرست موضوعی :
مدرسه مونته سوری چگونه است؟
پنج اصل روش آموزش مونته سوری
آموزش مونته سوری در مقابل آموزش سنتی
فواید روش مونته سوری
سوالات متداول مونته سوری
مدرسه مونته سوری چگونه است؟
هدف آموزش مونته سوری گسترش مهارت ها و استعداد های ذاتی کودکان است. بنابراین، محیط یادگیری در چنین مدرسه ای از طریق آموزش و یادگیری عملی، خودیابی را تشویق می کند.
کلاس ها برای پاسخگویی به نیازهای کودکان یک گروه سنی خاص طراحی شده اند. معلمان در طول این دروس مستقل بر کودکان نظارت و حمایت می کنند. همه چیز در کلاس درس مونته سوری به کودکان کمک می کند تا از طریق تجربیات خود یاد بگیرند. هیچ فشاری برای پیروی از یک الگوی یادگیری خاص وجود ندارد.
لازم به ذکر است که آموزش مونته سوری پایه و اساس یادگیری دائم را می گذارد. این امر حس کنجکاوی ذاتی برای کشف جهان را در کودکان پرورش می دهد. جنبه مهم دیگر این است که آموزش ها بر اساس توانایی ها و مهارت های هر کودک است و هر یک با سرعت یادگیری خود آموزش می بیند.
امروزه بیش از 2600 مدرسه خصوصی و 500 مدرسه دولتی مونته سوری به فعالیت می پردازند. در 1929م، دکتر ماریا مونتهسوری انجمن بین المللی مونتهسوری (AMI) را تاسیس کرد. این سازمان همچنان به رعایت اصول و استانداردهای آموزش مونتهسوری ادامه می دهد و به مطالعات در حوزه رشد کودک در جهان کمک می کند.
پنج اصل روش آموزش مونته سوری
این شیوع آموزش کودکان بر پنج اصل متکی است. اصول مونته سوری دانش آموزان را تشویق می کند که با انگیزه دادن به خود و پرسش اتفاقات اطرافشان را تجزیه و تحلیل کنند و با سرعت یادگیری خود پیشرفت کنند.
اصل اول: به کودکان احترام بگذارید
احترام به کودکان اساس مدرسه مونتهسوری است. ریشه این اصل اساسی ریشه در سال های اولیه کار دکتر مونته سوری است. شاگردان او ابتدا کودکانی بودند که مشکل یادگیری داشتند. سیستم آموزشی قرن بیستم فکر نمی کرد که این بچه ها بتوانند یاد بگیرند.
اما دکتر مونته سوری مشکل را از زاویه دیگری دید. او درک کرد که برای تسهیل یادگیری، کودکان باید به نیازها، خواسته ها و علایق خود احترام بگذارند.
پس چگونه آن ها به دانش آموزان خود در مدرسه مونته سوری احترام می گذارند؟ احترام با تمرکز مداوم، تمایل به بیان خود و سرعت یادگیری آن ها نشان داده می شود. در هر مدرسه خصوصی یا دولتی مونتهسوری، مسئولیت اصلی معلمان محافظت از کودکان است. از آنجایی که هر کودکی با سرعت و روش های متفاوتی یاد می گیرد، معلمان به هر دانش آموزی با توجه به نیازها و خواسته های او انگیزه می دهند. در واقع، شما رویکرد مشابهی را در کلاس درس نخواهید دید.
اصل دوم: به دوره های حساس فکر کنید
دومین اصل آموزش مونته سوری این است که دوره های خاصی در رشد کودک وجود دارد که توانایی یادگیری او را بسیار افزایش می دهد. در یک برنامه مونتهسوری، معلمان معمولا با این دوره حساس در هر کودک سروکار دارند.
اگر متوجه شوند که کودکی دوران حساسی را پشت سر می گذارد، معلمان راه هایی برای حمایت از او پیدا خواهند کرد. کودکان مهارت ها را به سرعت و کارآمد یاد می گیرند؛ زیرا در مواقع حساس پذیرای یادگیری بیشتری هستند.
اصل سوم: اجازه دهید کودکان جذب شوند
اصل سوم مبتنی بر این واقعیت است که کودکان دائما به سادگی از طریق تعامل با محیط خود یاد می گیرند. آن ها اطلاعات را جذب کرده و آن را از طریق تجربیات واقعی تفسیر می کنند. بنابراین، یک مدرسه خصوصی مونتهسوری یا مدرسه ای که از این روش آموزشی پیروی می کند، به کودکان اجازه می دهد تا اطلاعات مربوط به محیط خود را جذب کنند.
به عنوان مثال، مطالعه را در نظر بگیرید. مدارس مونته سوری چگونه خواندن را آموزش می دهند؟ در این مدرسه کودکان ابتدا نوشتن و سپس خواندن را یاد می گیرند. در واقع بچه ها یاد می گیرند که حروف را کنار هم بگذارند تا بر اساس صدایشان کلمه ای را تشکیل دهند که چیزی جز تعامل با محیطشان نیست. قبل از اینکه آن ها بتوانند کلمه را تفسیر کنند و بنویسند این اتفاق می افتد. این فرآیند از این واقعیت بهره می برد که کودکان مانند اسفنج هستند و از طریق تجربه عملی سریع تر یاد می گیرند.
اصل چهارم: یک محیط آموزشی آماده فراهم کنید
شما باید محیط مناسبی را برای یادگیری کودکان از طریق تجربه عملی فراهم کنید. اینجاست که مدرسه مونته سوری وارد عمل می شود. هر کلاس درس مملو از مواد و ابزار آموزشی و فضای آزاد است. همچنین، همه چیز در کلاس، از دکوراسیون گرفته تا فضاهای باز، برای تشویق یادگیری عملی طراحی شده است. این طرح به کودکان اجازه می دهد تا آزادانه کاوش، آزمایش و یادگیری داشته باشند.
اصل پنجم: ترویج خودآموزی
اصل پنجم آموزشی مونته سوری یادگیری خودکار است و بیان می کند که کودکان می توانند خودشان یاد بگیرند. با منابع و حمایت مناسب، کودکان می توانند تقریبا هر چیزی را به تنهایی یاد بگیرند. البته در صورت لزوم معلمان راهنمایی می کنند. همان طور که می بینید چهار اصل دیگر در کنار هم به مرور اساس و پایه ای برای خودآموزی شکل می دهند.
آموزش مونته سوری در مقابل آموزش سنتی
در هنگام تعامل با والدین، رایج ترین سوالی که با آن مواجه می شویم این است که آیا مدرسه مونته سوری خوب است؟ یا به طور دقیق تر، آیا مدرسه مونتهسوری بهتر از مدرسه سنتی است؟ اما چرا باید فرزندان خود را به یک مدرسه مونتهسوری بفرستید و چه تفاوتی با یک مدرسه دولتی دارد؟
قبل از اینکه بخواهیم به آنچه که آموزش مونته سوری را متمایز می کند، بپردازیم، ابتدا باید بدانید که اهداف این مدارس چیست که آموزش مونتهسوری را از یک جهت متمایز می کند.
اهداف مدارس مونته سوری
- آموزش اینکه کودکان نگرش مثبتی نسبت به مدرسه داشته باشند.
- ایجاد اعتماد به نفس و مهارت و تبدیل کودکان به یادگیرندگان مستقل
- به بچه ها کمک کنید تا قدرت تمرکز را از طریق فعالیت های خودانگیزه بیاموزند.
- کنجکاوی ذاتی و میل به کاوش را تشویق کنید.
- به کودکان می آموزد که ابتکار عمل داشته باشند و پشتکار خود را توسعه دهند.
- بهبود توانایی آن ها در شناسایی، تجزیه و تحلیل و پردازش اطلاعات
- کودکان را اجتماعی تر می کند.
- به کودکان کمک می کند تا به پتانسیل عاطفی و فکری کامل خود دست یابند.
فواید روش مونته سوری
دادن آزادی اکتشاف ، پرسش و ارتباط با محیط اطراف خود، آموزش مونته سوری می تواند فرزندان شما را به یک فرد قوی ، مستقل تبدیل کند . اما، این تنها مزیت آموزش مونتهسوری نیست. در ادامه به فواید روش مونته سوری بیشتر اشاره خواهیم کرد.
استفاده اهرمی از مراحل رشد
در توسعه این سیستم آموزشی، دکتر مونته سوری کشف کرد که رشد کودک با جهش و حد و مرز اتفاق می افتد. ممکن است کودک یک روز با مهارت خاصی دست و پنجه نرم کند و روزی دیگر بر آن مهارت مسلط شود.
مدرسه خصوصی مونته سوری این نیازهای رشدی را از همان ابتدا در نظر می گیرد. کلاس ها به صورت مختلط هستند و به معلمان اجازه می دهند تا تمام نیازهای رشدی دانش آموزان را برآورده کنند. به عبارت دیگر، حضور در مدرسه مونتهسوری در دوران کودکی به فرزند شما کمک می کند تا نیازهای رشدی خود را به طور کامل برآورده کند.
تقویت عزت نفس
فعالیت های عملی که توسط دانش آموزان آغاز می شود، پایه اساسی یک مدرسه خصوصی مونته سوری است و هدف نهایی عزت نفس می باشد. از این نظر، هر طبقه تعادل کاملی بین آزادی و انضباط دارد.
معلمان هنگام طراحی کلاس درس و تدریس دروس، حرکات کودکان را تقلید می کنند تا به آن ها کمک کنند تا به طور مستقل انتخاب های رفتاری خوبی داشته باشند. آن ها با تماشای معلمان و همکلاسی های خود یاد می گیرند که انجام وظایف خود، محیط کار خود را سازماندهی کرده و بدون توجه به اینکه چه کسی تماشا می کند، عمل کنند.
پشتیبانی عالی از معلمان
آموزش مونته سوری کودک محور است و بدون دیدن هر کودک به عنوان یک فرد و ارائه حمایت مورد نیاز آنها ممکن نیست. نقش معلم تسهیل تجربه یادگیری است نه تعریف آن. حتی در یک مدرسه مونتهسوری در دوران کودکی، معلمانی را می بینید که دانش آموزان را راهنمایی می کنند.
- آن ها دانش آموزان را تشویق می کنند تا با سرعت خودشان یاد بگیرند.
- آن ها بر اساس علایق و توانایی های دانش آموزان رهبری را بر عهده خواهند گرفت.
- آن ها درس بعدی را فقط زمانی ارائه می کنند که کودک آماده باشد.
تشویق روحیه استقلال
در یک کلاس درس معمولی مونته سوری، کودکانی را خواهید دید که به تنهایی، به صورت تکی یا گروهی بدون نظارت دائمی کار می کنند. بهتر است معلمان سعی کنند تا حد امکان وقفه ها را به حداقل برسانند. چندین قانون اساسی وجود دارد. با این حال، محیط کلاس درس استقلال را از سنین پایین تشویق می کند.
البته هر از گاهی مشکلاتی وجود دارد، اما معلمان با تشویق به خودسازی به حل این مشکلات کمک می کنند. با رشد کودکان، آن ها یاد می گیرند که اشتباهات را تشخیص دهند، آن ها را اصلاح کنند و از آن ها درس بگیرند. این به کودکان کمک می کند بفهمند که می توانند به تنهایی از پس مسائل برآیند.
تمرکز روی رشد مهارتهای کودکان
آموزش مونته سوری در مورد رشد کلی کودکان است. پس از حضور در این مدرسه، فرزند شما یاد می گیرد که:
- انتقادی فکر کند.
- دلسوزانه عمل کند.
- مستقل باشد.
آن ها نه تنها مهارت های فکری بلکه عاطفی و اجتماعی را نیز توسعه خواهند داد، بلکه آموزش به ساختن جامعه ای متمدن و انسانی کمک می کند. جای تعجب نیست که دکتر مونته سوری آموزش را ابزاری برای صلح جهانی می دانست.
سوالات متداول مونته سوری
به عنوان یک والدین، احتمالا هنوز سوالات زیادی دارید. در حالی که پوشش همه آن ها ممکن نیست، در اینجا چند سوال متداول وجود دارد. والدین معمولا هنگام جستجوی مدرسه مونته سوری سوالات زیر را می پرسند.
مدارس مونته سوری چه اصولی را آموزش می دهند؟
مدارس مونته سوری کودکان را به گروه های سنی تقسیم می کنند، نه طبقات. اکثر مدارس برنامه هایی را برای کودکان نوپا (18 ماه تا 3 سال) و کودکان دبستانی (6 تا 12 سال) ارائه می دهند. برخی از مدارس ممکن است برنامه هایی برای دانش آموزان دبیرستانی (12-18 ساله) نیز داشته باشند.
چگونه بفهمم که مدرسه مونته سوری معتبر است؟
برای یافتن مدارس معتبر می توانید AMI-USA School Finder را امتحان کنید. با این حال، همه مدارس درخواست نمی کنند. بنابراین مطمئن شوید که کادر «معتبر» را در گزینه جستجو علامت بزنید.
در مدرسه مونته سوری، بچه ها می توانند هر کاری که می خواهند انجام دهند؟
اگر آموزش مونته سوری به میل طبیعی کودک برای کاوش اعتقاد داشته باشد، به نظم و انضباط شخصی نیز معتقد است. بنابراین، کودکان مجاز به انجام کاری هستند که می خواهند، اما محدودیت های خاصی وجود دارد. همچنین این محدودیت ها برای تضمین امنیت آن ها ضروری است. مطمئن باشید که این محدودیت ها مانع استفاده کودکان از تخیلات خلاقانه نمی شود.